HUKUK BİRİMİ&AVUKATLIK FAALİYETLERİ ve İÇ DENETİM

Belli ciroya ya da büyüklüğe ulaşan şirketler, hukuki süreçlerini yönetebilmek adına, hukuk birimi kurmaktalar ya da belli sayıda avukat istihdam etmekteler. Örneğin bankalarda veya holdinglerde hukuk birimleri görmekteyiz. Buraya kadar her şey normal, fakat hukuk birimlerinin ve avukatların faaliyetlerinin, genel olaraktan, kontrol dışı bırakıldığını gözlemlemekteyim. Aşağıda hukuk birimleriyle veya avukatlık faaliyetleriyle ilgili olabilecek risklere örnekler verilmektedir:

1- Şirketin normal şartlarda kazanması gereken bir davanın avukatın bilgisizliği sayesinde kaybedilmesi

2- Şirket avukatının davalı/davacı tarafla anlaşması (maddi kazanımlar) ve hukuki sürecin şirket aleyhine sonlanması

3- Hukuki süreçlere ilişkin masrafların şişirilmesi ve avukatın haksız kazanç (hile yoluyla) elde etmesi

4- Hukuki düzenlemelerin yanlış yorumlanması ve şirket faaliyetlerinin yasal olaraktan hatalı tasarlanması

Yukarda verilen örnekler çoğaltılabilir, fakat dört örnek meramımızı anlatmaya yeter: Hukuk biriminin veya avukatlık faaliyetlerinin şirketin risk yönetim sistemine dahil edilmesi, hukuki süreçlere iç kontroller eklenmesi ve hukuki süreçlerin iç denetim evrenine dahil edilmesi gerekmektedir, fakat bu bahsettiğimiz hususların gerçek hayatta karşılığı olmayabilir. Yani, hukuki süreçlerin risk yönetim sistemine dahil edilmesi çoğu zaman mümkün olamayabilir. Zira; birçok şirkette risk yönetim faaliyetleri etkin değildir, iç kontroller yetersizdir ve iç denetim için yeterli kaynak yoktur. Ki hukuki süreçler uzmanlık alanıdır ve iç denetçilerin hukuk uzmanı olmaları beklenemez. İdeal dünyada (hayal ettiğimiz, ama gerçek olamayan) iç denetim birimlerinde farklı lisans ya da yüksek lisans mezunu iç denetçiler vardır. Mesela hukuk mezunu iç denetçiler veya mühendislik mezunu iç denetçiler gibi. Fakat bankalar ya da büyük şirketler haricinde, gerçekçi olması beklenmeyen bir durum. Ki Maliye Bakanlığı vergi müfettişi alımlarında mühendislik veya fen fakültesi mezunlarından da alım yapmaya yakın yıllarda başladı mesela.

Yazıyı bu paragrafta sonlandırmak istiyorum. Özetle;

1- Hukuki süreçler çok ciddi risklerle iç içedir ve bu risklerin yönetilebilmesi adına, hukuki süreçlerin risk analizine tabi tutulması ve iç denetim faaliyetlerine entegre edilmesi elzemdir.

2- Ülkemiz gerçeklerini dikkate aldığımızda, mevcut iç denetim uzmanlarının çok azı hukuk fakültesi kökenlidir ve bu durum sebebiyle, hukuki süreçlerin iç denetim evrenine dahil edilmesinde teknik aksaklıklar ya da imkansızlıklar mevcuttur.

3- Akla gelebilecek öneri ise şudur: Bağımsız hukuk bürolarıyla anlaşılması ve hukuki süreçlerin (kaybedilen davalar, masraflar vs.) bağımsız avukatlara inceletilmesi ve bu çalışmaların şirket iç denetçileriyle koordineli olarak yürütülmesi.

( Akla gelebilecek önerilerinizi paylaşmanız memnuniyet verecektir.)