RİSK YÖNETİM ARACI OLARAK “FMEA” ve SÜPER KAHRAMANLAR

Öncelikle, şu 3 soruyu sormak istiyorum: Şirketimizde risk yönetim sistemi mevcut mudur, risk yönetiminden sorumlu personel istihdam ediyor muyuz, risk yönetim sistemini toparlamak için yazılım desteğinden faydalanıyor muyuz?

“Risk yönetimi” dendiğinde, karmaşık ve pahalı adımlar insanların aklına gelmektedir. Evet, günümüz şartlarında, etkin bir risk yönetim sistemi kurmak ucuz ve kolay olmayabilir. “Risk yönetimi uzmanı” denildiğinde de teknik bilgisi zirvede ve sıradan insanlara tepeden bakan insanlar aklımıza gelmekte. Ki mesleki terimler dillerinden hiç düşmez. “Risk yönetimi” dili Türkçe’den bağımsız, müstakil bir dildir. Yanlış anlaşılmasın. Elbette risk yönetimi çok ciddi ve pahalı bir iştir, ama şu soru aklıma ister istemez geliyor: “Acaba çok para ve mesleki şöhret kazanma adına, bu sistemi karmaşık hale getirsek ve bolca mesleki terim kullansak ve de üstüne, çok pahalı bir uygulamayı şirketimize aldırsak…”. Kimseyi suçlamıyorum, ama karmaşık ve pahalı sistemler her zaman başarı getirmez. Ek olaraktan, CEO’dan düz işçiye kadar, şirkette çalışan her kişiyi, az çok risk yönetim sürecine dahil etmeliyiz ve benimsetmeliyiz.

Risk yönetim sürecimizde, destek adına, FMEA’dan faydalanabiliriz ve FMEA uygulamasını Excel ile hazırlayabiliriz. Kısaca özetleyelim:

1. FMEA “NASA” tarafından kullanılan bir sistemdir. Mars’a yollanan araçlar için kullanılıyor da, şirketlerimiz için mi kullanılamayacak?

2. 3 ile 8 kişi arasında bir takım oluşturacağız. Süreci bilen insanları bu takıma almak faydalı olacaktır. Kendi görüşüm olarak, iç denetim biriminden bir kişiyi bu takıma “bağımsız üye” olarak eklemek faydalı olacaktır.

3. FMEA çalışmalarında; potansiyel hatayı veya riski 3 alanda arayacağız: Olasılık, şiddet, saptanabilirlik

4. Bu alanlar için 1’den 10’a puanlar vereceğiz.

5. Risk öncelik sayısı (RÖS) bu üç puanın çarpımından ibarettir.

6. RÖS 100’ün üzerinde çıkarsa, muhakkak aksiyon alacağız.

7. Kendi yorumum olarak, icrai kanadın ve bağımsız üyenin (iç denetçi) RÖS’leri farklı olmalı ve iki RÖS arasında, ciddi bir fark varsa, bu fark hakkında müzakere edilmeli.

8. Takımda her üye kendi puanlarını özgürce vermeli. Peki, puanların hepsini nasıl değerlendireceğiz. Aritmetik ortalama kullanılması dünyanın sonu değildir, ama geometrik ortalama kullanılması tavsiye edilendir.

9. Takım çalışmaları 2 aydan uzun sürmemelidir. Acil durumlar varsa, dinamik bir şekilde süreç işletilmeli ve RÖS’ün değişimi irdelenmelidir.

Kimseyi kızdırmak istemiyorum, ama risk yönetimi sistemini yöneten insanlar “süper kahraman” gibi dolaşmamalıdır. Bu aslında bütün meslek mensupları için geçerlidir.